Η Ήπειρος, ως ιστορικό παρελθόν, αποτελεί αναμφισβήτητα μία ακτινοβόλο πνευματική καί πολιτιστική παρουσία στον ελληνικό χώρο. H ανεκτίμητη προσφορά της στους τομείς αυτούς στάθηκε ένας από τούς σημαντικότερους συντελεστές, πού μορφολόγησαν τη ζωή του έθνους κατά τούς χρόνους της δουλείας, άλλά και μετά την εθνική αποκατάσταση, ως τις μέρες μας. Το ειδικό βάρος της προσφοράς αυτής συναρτάται με τα αξιόλογα προτερήματα πού κοσμούν τον Ηπειρώτη, αυτά πού συγκροτούν, σαν γενικότερη έννοια, την Ηπειρωτική αρετή. Από αυτήν πηγάζει η αγάπη για την μάθηση, η έφεση της πνευματικής καλλιέργειας, η ευποιία, που ταυτίστηκε στην ουσία με το Ηπειρωτικό όνομα, και την, μέχρις αυτοθυσίας, λατρεία της ελευθερίας, όπως έχει αποτυπωθεί στις σελίδες της ιστορίας του Νέου Ελληνισμού.